در دنیای دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی، روش‌های مختلفی برای بازسازی و بهبود ظاهر دندان‌ها وجود دارد. یکی از بهترین و پیشرفته‌ترین این روش‌ها، استفاده از روکش زیرکونیا است. روکش زیرکونیوم نوعی روکش دندان تمام سرامیک است که به دلیل استحکام فوق‌العاده، زیبایی بی‌نظیر و سازگاری زیستی بالا، به یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده و ایجاد لبخندی زیبا و طبیعی تبدیل شده است.
این روکش‌ها به دلیل ویژگی‌های خاص خود، به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از گزینه‌های اصلی برای ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده و همچنین برای بهبود زیبایی لبخند هستند. در ادامه این مطلب، با جزئیات بیشتری به بررسی این نوع روکش خواهیم پرداخت.
اما روکش زیرکونیا دقیقاً چیست؟ چه مزایا و معایبی دارد؟ قیمت روکش زیرکونیا چقدر است و به چه عواملی بستگی دارد؟ مراحل ساخت و نصب آن چگونه است؟ و در نهایت، این نوع روکش چه تفاوتی با سایر روکش‌های دندان مانند روکش‌های PFM و تمام سرامیک دارد؟
در این مقاله جامع، به تمام این سوالات پاسخ خواهیم داد و شما را با هر آنچه باید درباره روکش زیرکونیا بدانید، آشنا خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا با این تکنولوژی پیشرفته در دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی بیشتر آشنا شوید.
روکش زیرکونیا چیست؟
روکش زیرکونیا (Zirconia Crown) نوعی روکش دندان تمام سرامیک است که از ماده‌ای به نام زیرکونیوم دی‌اکساید (ZrO2) ساخته می‌شود. زیرکونیوم دی‌اکساید، یک اکسید فلزی بسیار مقاوم و بادوام است که ظاهری شبیه به سرامیک دارد، اما استحکام آن به مراتب بیشتر از سرامیک‌های معمولی است. به همین دلیل، این روکش به عنوان یکی از مستحکم‌ترین و زیباترین انواع روکش دندان شناخته می‌شود.
تعریف تخصصی‌تر
از نظر شیمیایی، زیرکونیوم دی‌اکساید، فرم اکسید شده فلز زیرکونیوم است. این ماده به صورت پودر سفید رنگی است که در لابراتوارهای دندانپزشکی با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفتهای مانند CAD/CAM (طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر) به شکل روکش دندان در می‌آید.
شاید این توضیحات کمی تخصصی به نظر برسند، اما دانستن این نکات به شما کمک می‌کند تا با دید بازتری نسبت به انتخاب این نوع روکش اقدام کنید. در ادامه، به زبان ساده‌تر به بررسی مزایا و معایب این روش می‌پردازیم.
ویژگی‌های روکش زیرکونیا
- استحکام و دوام فوق‌العاده: روکش زیرکونیا در برابر شکستگی، ترک‌خوردگی و سایش بسیار مقاوم است و می‌تواند نیروهای جویدن را به خوبی تحمل کند. به همین دلیل، برای دندان‌های خلفی (آسیاب) که تحت فشار بیشتری هستند، گزینه بسیار مناسبی است.
- زیبایی و ظاهر طبیعی: روکش زیرکونیا به دلیل شفافیت و درخشندگی ذاتی ماده زیرکونیا، ظاهری بسیار شبیه به دندان طبیعی دارد و می‌تواند به خوبی با رنگ سایر دندان‌ها هماهنگ شود.
- سازگاری زیستی بالا: زیرکونیا ماده‌ای زیست‌سازگار است، به این معنی که با بافت‌های دهان و بدن واکنش نمی‌دهد و باعث ایجاد حساسیت یا آلرژی نمی‌شود.
- عدم وجود فریم فلزی: برخلاف روکش‌های PFM، روکش زیرکونیا فاقد فریم فلزی است و به همین دلیل، احتمال ایجاد خط تیره در لبه روکش (که در روکش‌های PFM دیده می‌شود) وجود ندارد.
- مقاومت در برابر تغییر رنگ: روکش زیرکونیا در برابر تغییر رنگ ناشی از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی بسیار مقاوم است و زیبایی خود را برای مدت طولانی حفظ می‌کند.
- هدایت حرارتی کم: زیرکونیا رسانای ضعیف گرما است و به همین دلیل، روکش زیرکونیا باعث ایجاد حساسیت دندان به سرما و گرما نمی‌شود.
مزایای روکش زیرکونیا
روکش زیرکونیا به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، مزایای متعددی نسبت به سایر انواع روکش‌های دندان دارد. در ادامه، به تفصیل به بررسی این مزایا می‌پردازیم:
استحکام و دوام فوق‌العاده
زیرکونیا یکی از سخت‌ترین و مقاوم‌ترین مواد در دندانپزشکی است. روکش زیرکونیا در برابر شکستگی، ترک‌خوردگی، سایش و فشارهای ناشی از جویدن بسیار مقاوم است و می‌تواند سال‌ها دوام بیاورد. این ویژگی باعث می‌شود که این روکش برای دندان‌های خلفی (آسیاب) که تحت فشار بیشتری هستند، گزینه بسیار مناسبی باشد.
زیبایی بی‌نظیر و ظاهر طبیعی
روکش زیرکونیا به دلیل شفافیت و درخشندگی ذاتی ماده زیرکونیا، ظاهری بسیار شبیه به دندان طبیعی دارد. این روکش‌ها می‌توانند به خوبی با رنگ سایر دندان‌ها هماهنگ شوند و لبخندی زیبا و یکدست ایجاد کنند. علاوه بر این، به دلیل عدم وجود فریم فلزی، هیچ‌گونه خط تیره‌ای در لبه روکش و در مرز با لثه ایجاد نمی‌شود.
سازگاری زیستی بالا
زیرکونیا ماده‌ای زیست‌سازگار (Biocompatible) است، به این معنی که با بافت‌های دهان و بدن واکنش نمی‌دهد و باعث ایجاد حساسیت، آلرژی یا التهاب لثه نمی‌شود. این ویژگی، روکش زیرکونیا را به گزینه‌ای ایده‌آل برای افرادی که به فلزات حساسیت دارند، تبدیل می‌کند.
مقاومت در برابر تغییر رنگ
روکش زیرکونیا در برابر تغییر رنگ ناشی از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی (مانند چای، قهوه، شراب قرمز) و همچنین سیگار، بسیار مقاوم است. این ویژگی باعث می‌شود که زیبایی و درخشندگی روکش برای مدت طولانی حفظ شود.
حداقل تراش دندان
برای نصب روکش زیرکونیا، معمولاً نیاز به تراشیدن مقدار کمتری از مینای دندان نسبت به روکش‌های PFM است. این امر به حفظ ساختار طبیعی دندان کمک می‌کند.
هدایت حرارتی کم
زیرکونیا رسانای ضعیف گرما است. این ویژگی باعث می‌شود که روکش زیرکونیوم از انتقال حرارت به عصب دندان جلوگیری کند و در نتیجه، احتمال ایجاد حساسیت دندان به سرما و گرما کاهش یابد.
برای اطلاعات بیشتر در این مورد میتوانید به مقاله روکش دندان مراجعه کنید .
معایب روکش زیرکونیا
اگرچه روکش زیرکونیا مزایای متعددی دارد، اما مانند هر روش درمانی دیگری، معایبی نیز دارد که باید قبل از انتخاب این نوع روکش، از آن‌ها آگاه باشید.
هزینه بالا
یکی از مهم‌ترین معایب این نوع روکش، قیمت روکش زیرکونیا است. به طور کلی، هزینه آن از سایر انواع روکش‌های دندان (مانند روکش‌های PFM) بیشتر است. این هزینه بالاتر به دلیل استفاده از مواد اولیه گران‌تر و تکنولوژی پیشرفته‌تر ساخت این نوع روکش است.
احتمال سایش دندان‌های مقابل
زیرکونیا ماده‌ای بسیار سخت است. در موارد نادر، اگر بایت بیمار به درستی تنظیم نشود یا بیمار عادت به دندان قروچه داشته باشد، ممکن است روکش زیرکونیا باعث سایش مینای دندان‌های مقابل شود.
احتمال دشواری در تشخیص پوسیدگی زیر روکش
روکش زیرکونیا بسیار متراکم و غیرقابل نفوذ برای اشعه ایکس است. این ویژگی، اگرچه مزیت محسوب می‌شود، اما می‌تواند تشخیص پوسیدگی‌های احتمالی زیر روکش را در معاینات رادیوگرافی (عکس دندان) دشوار کند. البته، دندانپزشکان ماهر با استفاده از روش‌های معاینه دقیق و ابزارهای تشخیصی پیشرفته، می‌توانند این مشکل را تا حد زیادی برطرف کنند.
نیاز به مهارت و دقت بالا در تراش دندان و ساخت روکش
برای دستیابی به بهترین نتیجه و جلوگیری از بروز مشکلاتی مانند عدم تناسب روکش، حساسیت دندان یا مشکلات بایت، تراش دندان و ساخت روکش زیرکونیوم نیاز به مهارت و دقت بسیار بالایی دارد. بنابراین، انتخاب یک دندانپزشک متخصص و باتجربه در زمینه روکش‌های زیرکونیا، اهمیت زیادی دارد.
مراحل ساخت و نصب روکش زیرکونیوم
ساخت و نصب روکش زیرکونیا، یک فرآیند چند مرحله‌ای است که معمولاً در دو یا سه جلسه انجام می‌شود. این مراحل عبارتند از:
معاینه و مشاوره
در جلسه اول، دندانپزشک وضعیت دندان‌های شما را به طور کامل معاینه می‌کند و با شما درباره اهداف و انتظاراتتان از درمان صحبت می‌کند. در این جلسه، دندانپزشک مشخص می‌کند که آیا روکش دندان زیرکونیا برای شما مناسب است یا خیر، و در صورت نیاز، نوع روکش مناسب را با توجه به شرایط شما (وضعیت دندان، بودجه، انتظارات زیبایی) پیشنهاد می‌دهد. همچنین، در این جلسه میتوانید تمام سوالات خود را درباره مراحل روکش دندان، هزینه روکش زیرکونیا و مراقبت‌های بعد از آن بپرسید.
آماده‌سازی دندان
در این مرحله، دندانپزشک دندان آسیب‌دیده را برای قرارگیری روکش آماده می‌کند. این کار شامل تراشیدن مقدار کمی از مینای دندان (در حد ضخامت روکش) است تا فضای کافی برای قرارگیری روکش ایجاد شود و روکش با دندان‌های مجاور هم‌سطح شود. میزان تراش دندان در روکش زیرکونیا معمولاً کمتر از روکش‌های PFM است. در برخی موارد، اگر دندان به شدت آسیب‌دیده باشد یا بخش زیادی از آن از دست رفته باشد، ممکن است نیاز به درمان ریشه (عصب‌کشی) یا استفاده از پست و کور (post and core) برای بازسازی تاج دندان قبل از روکش باشد.
قالب‌گیری یا اسکن دیجیتال
پس از تراشیدن و آماده‌سازی دندان، دندانپزشک از دندان تراشیده شده و دندان‌های مجاور آن قالب‌گیری می‌کند. این قالب به لابراتوار دندانپزشکی ارسال می‌شود تا روکش دندان به طور اختصاصی برای شما ساخته شود. امروزه، در بسیاری از کلینیک‌های دندانپزشکی پیشرفته، از اسکنرهای دیجیتال داخل دهانی برای تهیه قالب دیجیتال از دندان‌ها استفاده می‌شود. این روش، دقیق‌تر و راحت‌تر از روش‌های سنتی قالب‌گیری است و نیاز به استفاده از مواد قالب‌گیری خمیری را از بین می‌برد.
ساخت روکش زیرکونیا با تکنولوژی CAD/CAM
در لابراتوار دندانپزشکی، روکش زیرکونیا معمولاً با استفاده از تکنولوژی CAD/CAM (طراحی و ساخت به کمک کامپیوتر) ساخته می‌شود. در این روش، ابتدا قالب تهیه شده از دندان شما (یا فایل اسکن دیجیتال) وارد کامپیوتر می‌شود. سپس، تکنسین لابراتوار با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی، روکش دندان را به صورت سه‌بعدی طراحی می‌کند. این طراحی، شامل شکل، فرم، اندازه و رنگ روکش است و باید کاملاً با دندان‌های طبیعی شما هماهنگ باشد.
پس از طراحی روکش، اطلاعات مربوط به آن به دستگاه تراش مخصوص (CAM) ارسال می‌شود. این دستگاه، یک بلوک زیرکونیایی را با دقت بسیار بالا و بر اساس طرح سه‌بعدی کامپیوتری، تراش می‌دهد و روکش زیرکونیا را می‌سازد.
نصب روکش زیرکونیا
پس از آماده شدن روکش زیرکونیا، در جلسه‌ای دیگر به کلینیک مراجعه می‌کنید تا دندانپزشک روکش را روی دندان شما نصب کند. ابتدا، دندانپزشک روکش موقت (اگر استفاده شده باشد) را برمی‌دارد و سطح دندان را تمیز می‌کند. سپس، روکش زیرکونیا را به طور آزمایشی روی دندان قرار می‌دهد تا از تناسب، رنگ و فرم آن اطمینان حاصل کند. در صورت تایید، روکش با استفاده از سمان دندانپزشکی (چسب مخصوص) به طور دائم بر روی دندان چسبانده می‌شود. در نهایت، دندانپزشک هرگونه اضافات سمان را برمی‌دارد و بایت (نحوه قرارگیری دندان‌ها روی هم) را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که روکش هیچ‌گونه اختلالی در بایت شما ایجاد نمی‌کند.
حال که با روکش‌های زیرکونیا، مزایا و معایب آن‌ها آشنا شدیم، بد نیست نگاهی هم به سایر گزینه‌های موجود بیندازیم. این مقایسه به شما کمک می‌کند تا بتوانید با آگاهی کامل، بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.
مقایسه زیرکونیا با سایر روکش‌ها
همانطور که گفته شد، روکش‌های دندان انواع مختلفی دارند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در این بخش، روکش زیرکونیا را با دو نوع رایج دیگر روکش، یعنی روکش‌های PFM و روکش‌های تمام سرامیک (غیر زیرکونیا) مقایسه می‌کنیم:
روکش زیرکونیا در مقایسه با روکش PFM
روکش‌های PFM (Porcelain-Fused-to-Metal) از یک فریم فلزی و یک لایه چینی (پرسلن) ساخته شده‌اند. در حالی که روکش دندان زیرکونیا به طور کامل از زیرکونیوم دی‌اکساید ساخته شده و فاقد فریم فلزی است.
مزایای روکش زیرکونیا نسبت به PFM:
- زیبایی بیشتر: این نوع روکش به دلیل عدم وجود فریم فلزی، ظاهری طبیعی‌تر و زیباتر دارد و هیچ‌گونه خط تیره‌ای در لبه روکش ایجاد نمی‌شود.
- سازگاری زیستی بالاتر: زیرکونیا ماده‌ای زیست‌سازگار است و احتمال ایجاد حساسیت یا آلرژی به آن بسیار کمتر از فلزات مورد استفاده در روکش‌های PFM است.
- عدم ایجاد تغییر رنگ لثه: در برخی موارد، یون‌های فلزی آزاد شده از فریم فلزی روکش PFM می‌توانند باعث تغییر رنگ لثه (ایجاد هاله آبی یا خاکستری) شوند. زیرکونیا این مشکل را ندارد.
معایب روکش زیرکونیا نسبت به PFM:
- هزینه بالاتر: قیمت روکش زیرکونیا معمولاً از روکش PFM بیشتر است.
روکش زیرکونیا در مقایسه با روکش تمام سرامیک (غیر زیرکونیا)
روکش‌های تمام سرامیک (غیر زیرکونیا) مانند روکش‌های IPS Empress، Emax (البته Emax در واقع نوعی سرامیک بر پایه لیتیوم دی‌سیلیکات است که گاهی به اشتباه زیرکونیا در نظر گرفته می‌شود) و …، از نظر زیبایی بسیار عالی هستند و ظاهری کاملاً طبیعی به دندان‌ها می‌بخشند. اما تفاوت‌هایی با روکش زیرکونیا دارند.
مزایای روکش دندان زیرکونیا نسبت به روکش تمام سرامیک (غیر زیرکونیا):
- استحکام و دوام بالاتر: زیرکونیا از استحکام و مقاومت بسیار بالاتری نسبت به سایر سرامیک‌های دندانی برخوردار است و در برابر شکستگی، ترک‌خوردگی و سایش مقاوم‌تر است.
- مناسب برای دندان‌های خلفی: به دلیل استحکام بالا، روکش زیرکونیا برای دندان‌های خلفی (آسیاب) که تحت فشار بیشتری هستند، گزینه مناسب‌تری است.
معایب روکش زیرکونیا نسبت به روکش تمام سرامیک (غیر زیرکونیا):
- شفافیت کمتر: روکش‌های تمام سرامیک (غیر زیرکونیا) معمولاً شفافیت و درخشندگی بیشتری نسبت به روکش زیرکونیا دارند و می‌توانند نور را به شکل طبیعی‌تری از خود عبور دهند. البته، پیشرفتهای اخیر در تکنولوژی ساخت زیرکونیا، باعث شده است که روکش‌های زیرکونیای جدید، شفافیت بسیار خوبی داشته باشند.
جدول مقایسه روکش زیرکونیا، PFM و تمام سرامیک
| ویژگی | روکش زیرکونیا | روکش PFM | روکش تمام سرامیک (غیر زیرکونیا) |
|---|---|---|---|
| جنس | زیرکونیوم دی‌اکساید | فریم فلزی + لایه چینی | سرامیک (پرسلن، لیتیوم دی‌سیلیکات و …) |
| استحکام | بسیار بالا | بالا | متوسط تا بالا |
| زیبایی | بسیار خوب | متوسط (احتمال دیده شدن خط تیره) | عالی |
| سازگاری زیستی | بسیار بالا | متوسط (احتمال حساسیت به فلز) | بالا |
| قیمت | بالاتر | پایین‌تر | متوسط تا بالا |
| مناسب برای | دندان‌های جلو و عقب | بیشتر دندان‌های عقب | بیشتر دندان‌های جلو |
در نهایت، انتخاب نوع روکش مناسب، به عوامل مختلفی مانند وضعیت دندان، بودجه، انتظارات زیبایی بیمار و توصیه دندانپزشک بستگی دارد. برای انتخاب بهترین گزینه، حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع روکش ها میتوانید به مقاله روکش دندان مراجعه کنید .
هزینه روکش دندان زیرکونیا
قیمت روکش زیرکونیوم یکی از مهم‌ترین عواملی است که بیماران هنگام انتخاب این نوع روکش در نظر می‌گیرند. به طور کلی، هزینه روکش زیرکونیا از سایر انواع روکش‌های دندان (مانند روکش‌های PFM و روکش‌های سرامیکی معمولی) بیشتر است. این هزینه بالاتر به دلیل استفاده از مواد اولیه گران‌تر (پودر زیرکونیا)، تکنولوژی پیشرفته‌تر ساخت (CAD/CAM) و مزایای متعددی است که این نوع روکش ارائه می‌دهد (مانند استحکام، زیبایی و دوام بیشتر).
عوامل موثر بر قیمت روکش زیرکونیوم
قیمت این نوع روکش می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد، از جمله:
- برند و کیفیت زیرکونیا: برندهای مختلفی پودر زیرکونیا را تولید می‌کنند و کیفیت این پودرها می‌تواند متفاوت باشد. برندهای معتبرتر و باکیفیت‌تر، معمولاً قیمت بالاتری دارند.
- تکنولوژی ساخت: روکش‌های زیرکونیایی که با استفاده از تکنولوژی CAD/CAM ساخته می‌شوند، معمولاً دقیق‌تر و باکیفیت‌تر هستند و هزینه بالاتری نسبت به روکش‌هایی دارند که به روش‌های سنتی ساخته می‌شوند.
- مهارت و تجربه دندانپزشک: دستمزد دندانپزشکان متخصص ترمیمی و زیبایی که تجربه و مهارت بیشتری در زمینه روکش‌های زیرکونیا دارند، معمولاً بیشتر از دندانپزشکان عمومی است.
- هزینه‌های لابراتوار: هزینه‌های لابراتوار دندانپزشکی، بخش قابل توجهی از قیمت روکش زیرکونیا را تشکیل می‌دهند. این هزینه‌ها به نوع روکش، دقت و ظرافت کار لابراتوار و مواد اولیه مصرفی بستگی دارد.
- موقعیت جغرافیایی کلینیک: هزینه‌های دندانپزشکی در شهرهای بزرگ و کلینیک‌های واقع در مناطق بالای شهر، معمولاً بیشتر از شهرهای کوچک و مناطق پایین شهر است.
- تعداد روکش مورد نیاز : بدیهی است هر چه تعداد دندانهایی که نیاز به روکش دارند بیشتر باشد هزینه بیشتر خواهد شد .
قیمت حدودی روکش زیرکونیا در سال 1403
با توجه به عوامل متعددی که بر قیمت روکش زیرکونیا تاثیر می‌گذارند، ارائه یک قیمت دقیق و مشخص برای آن امکان‌پذیر نیست. اما به طور کلی، می‌توان گفت که هزینه روکش زیرکونیا در سال 1403، برای هر واحد، از حدود 4 میلیون تومان تا 10 میلیون تومان و حتی بیشتر (بسته به برند، کیفیت، تکنولوژی ساخت و …) متغیر است.
برای اطلاع دقیق از قیمت روکش زیرکونیوم در کلینیک دندانپزشکی دکتر شیما اقبال و دریافت مشاوره رایگان، میتوانید با شماره‌های کلینیک تماس بگیرید.
نتیجه‌گیری
روکش زیرکونیا، به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین و باکیفیت‌ترین انواع روکش‌های دندان، انتخابی عالی برای افرادی است که به دنبال یک راه‌حل دائمی، زیبا و با دوام برای ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده یا بهبود ظاهر لبخند خود هستند. این روکش‌ها با استحکام فوق‌العاده، زیبایی بی‌نظیر، سازگاری زیستی بالا و مقاومت در برابر تغییر رنگ، می‌توانند لبخندی زیبا و طبیعی را برای سال‌های طولانی به شما هدیه دهند.
با این حال، این نوع روکش معایبی نیز دارد که مهم‌ترین آن‌ها، هزینه روکش زیرکونیا است که نسبت به سایر انواع روکش‌ها بیشتر است. همچنین، تشخیص پوسیدگی زیر این روکش‌ها در عکس‌های رادیوگرافی ممکن است کمی دشوارتر باشد.
در نهایت، انتخاب روکش زیرکونیا یا هر نوع روکش دیگری، باید با مشورت دندانپزشک و با در نظر گرفتن شرایط individual بیمار، میزان بودجه و انتظارات او از درمان انجام شود.
امیدواریم این مقاله جامع، اطلاعات مفیدی درباره روکش زیرکونیا در اختیار شما قرار داده باشد. اگر سوال دیگری دارید یا می‌خواهید برای انجام روکش زیرکونیا در کلینیک دندانپزشکی دکتر شیما اقبال وقت مشاوره رزرو کنید، میتوانید با شماره‌های کلینیک تماس بگیرید.
